Skip to main content

မြန်မာအက္ခရာသမိုင်း

လူသားတွေစာရေးဖို့ ဗျည်းအက္ခရာ တည်ထွင်ခဲ့ကြရာမှာ တုတ်ချောင်း ၊ ပဲပင်ပေါက်စသည် အမျိုးမျိုး အခြေခံခဲ့ကြပေမဲ့ ကမ္ဘာမှာ ဗမာလူမျိုးတမျိုးတည်းသာ ဝလုံးကိုအခြေခံတည်ထွင်ရေးသားခဲ့ကြသည်ဟု ဖတ်ဖူး မှတ်ဖူးပါသည်၊ ဟုတ်ပါသလား။

မြန်မာအက္ခရာသမိုင်း

ဘီစီ ၅၀၀ နဲ့ အေဒီ ၃၀၀ ကြားမှာစတင်ပေါ်ခဲ့တယ်။ ဗြာဟ္မီအရေးအသားကနေလာတယ်။ ဗြာဟ္မီဆိုတာ အိန္ဒိယနိုင်ငံကနေ လာတယ်။ မြန်မာအက္ခရာတည်ဆောက်ပုံက ဗျည်းအက္ခရာ၊ ဗျည်းတွဲသင်္ကေတ၊ သရအက္ခရာနဲ့ သရတွဲသင်္ကေတတွေ ရောထားတယ်။ သေးသေးတင်နဲ့ ဝစ္စပေါက်တွေလည်းပါတယ်။ 

အိန္ဒိယနိုင်ငံကနေ ကနေ့မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ ပေါ်ပေါက်နေတဲ့ ပျူ၊ မြန်မာ၊ မွန်နဲ့ ရခိုင် မြို့ပြနိုင်ငံတွေဆီရောက်လာတယ်လို့ ယူဆရတယ်။ ရခိုင်၊ ပျူ နဲ့ မွန်နောက်မှသာ မြန်မာစာဖြစ်လာတယ်။ ပါဠိနဲ့ သက္ကတ (ဆန်းစ်ကရစ်) ဘာသာတွေလည်း ရောနှောနေတယ်။ တဖြည်းဖြည်း ပြောင်းလဲလာတာတွေရှိတယ်။ မြန်မာစာနောက်မှာ မြန်မာစာအခြေပြု ကရင်၊ ပအိုဝ့်၊ ရှမ်း၊ တိုင်းရင်းသားစာတွေလည်း ပေါ်ထွန်းလာတယ်။ 

လက်ရှိ မြန်မာစာမှာ ဗျည်း ၃၃ လုံးပါတယ်။ ဗျည်းတွဲသင်္ကေတတွေကတော့ ရရစ်၊ ယပင့်၊ ဝဆွဲနဲ့ ဟထိုး။ အဲတာတွေ ၂ မျိုးပေါင်းတာလည်းရှိတယ်။ 

အသတ်ဗျည်း (၁၀) ခုရှိတယ်။ ကသတ်၊ ငသတ်၊ စသတ်၊ ညလေးသန်၊ ညကြီးသတ်၊ တသတ်၊ နသတ်၊ ပသတ်၊ မသတ်၊ ယသတ်။ လက်ရှိသုံးနေတောတွေက က်၊ ခ်၊ ဂ်၊ င်၊ စ်၊ ဇ်၊ ဉ်၊ ည်၊ ဋ်၊ ဌ်၊ ဏ်၊ တ်၊ ထိ၊ ဒ်၊ ဓ်၊ န်၊ ပ်၊ ဗ်၊ ဘ်၊ မ်၊ ယ်၊ ရ်၊ လ၊ ဝ်၊ သ်၊ ဟ်၊ ဠ်။

မြန်မာသရအက္ခရာများ

အခြေခံ (၁၂) လုံးရှိတယ်။ အ၊ အာ၊ ဣ၊ ဤ၊ ဥ၊ ဦ၊ ဧ၊ အဲ၊ သြ၊ သြော်၊ အံ၊ အို။

၏၊ ၍၊ ၌ တို့က အတိုရေးသင်္ကေတ ၃ ခုဖြစ်တယ်။

ကျွန်တော် လေ့လာမိသလောက်သာဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာစာဟာ နှစ်ကာလရှည်တယ်။ အခြေခံခိုင်မာတယ်။ ပွါးစည်တယ်။ ပြောင်းလဲတယ်။ ပိုပြီး ရှင်းလင်း လွယ်ကူအောင်သာပြောင်းရိုးရှိတယ်။ မျက်စိအောက်မှာ ပြောင်းခိုင်းတာတွေက မှန်နေတာကို လွဲစေအောင်၊ ရှင်းနေတာကို ရှုအောင် ခက်အောင် လုပ်ခိုင်းတာသာဖြစ်တယ်။ ကျွန်တော် သဘောမတူတာ တချို့ရှိတယ်။ ဆောရီး။ ကန်တော့။

အသတ်အကြောင်းက နက်နဲတယ်။ ဝဏ္ဏဗောဓနသတ်အင်းကို ၁၉၆၁ ခု ဇွန်လမှာ ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့တယ်။ ညောင်ရမ်းခေတ်မှာ ပေါ်ထွန်းခဲ့တဲ့ အရှင်ဥက္ကံသမာလာက ပြုစုထားတာကို ဦးတင်ဧက တည်းပြတ်တာ ဖြစ်တယ်။ ကျွန်တော်တို့ ဆယ်တန်း (၁၉၆၄-၆၅) မှာ လက်စွဲစာအုပ်ဖြစ်တယ်။ ပေါ်လစီ တစသတ်တွေ မှားနေတာကို အဲဒီ သတ်အင်းနဲ့ တိုက်ကြည့်ရင် သိတယ်။ အဲတာကြောင့် ဒိုင်ခံထောက်ပြနေတာ။

အခုခေတ်မှာ ဖေ့စ်ဘွတ်ကိုသာ ဆရာတင်နေကြတယ်။ လွဲရေးထာတာကို တယောက်ပြီးတယောက်က ထပ်ထပ်တင်ကြတယ်။ မှန်အောင်မရေးတတ်သူကို ဆရာကြီးတဲ့။ မှားရေးသူကို ဆရာမကြီးတဲ့။ လွဲရေး ဆဲရေးသူကို ဆဲလီတဲ့။

ဒေါက်တာတင့်ဆွေ

၃၁-၈-၂၀၁၉

Comments

Popular posts from this blog

ပဲ နဲ့ ဘဲ ဋီကာ

၁။ ပဲမှန်သမျှ ဘဲလား ဆရာခင်ဗျ အငြင်းအနေနဲ့မှ ဘဲ သုံးရတာလားဗျ ခွဲခြားမသိလို့ပါဆရာ ၂။ ဆရာခင်ဗျာ 'ပန်းပန်လျက်ပဲ' မှားတယ်ဆိုတော့ ပဲနဲ့ဘဲ အသုံးလေးရှင်းပြစေလိုပါတယ်ခင်ဗျာ ၃။ ပဲ နဲ့ ဘဲ သုံးတာ ပုံထဲကအတိုင်း မှန်လား မှားလား ဆိုတာ သိချင်ပါတယ် ဆရာ။ ၄။ ချောင်းအစွယ်လား ချောင်းအဆွယ်လားဆရာ မူကွဲတွေကလည်း ကွဲဘဲကွဲနိုင်လွန်း ၅။ မနက်စာ စားပဲဖြစ်ဖြစ် အဆာပြေလေးဖဲဖြစ်ဖြစ် - ဖဲဆိုတာ ဖဲရိုက်တာ။ ၆။ အထင်ကရအစားအစာ တစ်ခုဖဲလေနော် - တခုပဲ (ဘဲ) လေနော်လို့ ရေးရ။ ‘တစ်ခု’ ဆိုရင် မျိုမကျတဲ့အစားအစာ။ ဖဲဆိုတာ ဖဲရိုက်တာ။ ၇။ ငါပဲလုပ်မယ်လားဗျ ပဲ လား ဘဲ လား ဇဝေဇဝါဗျ ၈။ ပဲနဲ့ဘဲကို အမြဲမှားပါတယ် ဒါပဲလို့ပြောယင် အမှားပါလားရှင် - ပန်းပန်လျက်ပဲ မှားတယ်။ ဆိတ်အုပ်ကဗျာ။ - သူငယ်ချင်းလို့ပဲ ဆက်၍ခေါ်မည်ခိုင် မှားတယ်။ သူငယ်ချင်းလို့ပဲ ဆက်၍ခေါ်မည် ဆိတ်မ။ ဗေဒါလမ်း ညိုပြာပြာ လတာပြင်ခြေရင်း လှိုင်းတက်ရာ ဗေဒါတက်၊ လှိုင်းသက်ရာဆင်း။ ဆင်းရလဲ မသက်သာ အုန်းလက်ကြွေရေပေါလော၊ မျောစုန်လို့လာ အဆင်းနဲ့အလာ၊ ဗေဒါမ အထွေး အုန်းလက်ကြွေ သူ့နံဘေး၊ ဆောင့်ခဲ့ရသေး။ ဆောင့်ခဲ့လဲ မသက်သာ နောက်တချီ ဒီတလုံးက၊ ဖုံးလိုက်ပြန်ပါ မြုပ်လေပေါ့ ပေါ်မလာ၊ မဗေဒါအလှ တလံကွာ လှ

ရှေးရေစက်

ရေး - ရွှေတိုင်ညွန့် ဆို - ဝင်းဦး + မာမာအေး လူမြင်ရင် ချစ်ချင်ဖွယ် ရူပါရုံ ချောလှတယ် သဘောကောင်းတဲ့ သူကလေးရယ် အတူဆုံဖို့ နဖူးစာရေးတယ် ယုံကြည်ဖွယ် မာယာနှောကာ ပြောတတ်တဲ့သက်လှယ်ရယ် နောင်ခါဝယ် မေရှင်ကလေးကို အရေးမစိုက်မှာ အလွန်စိုးတယ် ချစ်မှာလားကွယ်  မေတ္တာထားတယ်  ရှေးရေစက် ကံဆုံတယ် တူနှစ်သွယ် ဆုံဆည်းရတယ် ချစ်စရာကောင်းသူကလေးရယ် မောင့်စိတ်ထဲမှာ စွဲလန်းတယ် အဟုတ်ကိုပြောတာလားကွယ် လိမ်ဉာဏ်တွေပိုတယ်  ကရုဏာထားတာ အဟုတ်ပါပဲ မေတ္တာထားတယ် တကယ့်ကိုပဲ မင်းအလိုရှိရင်မောင့်အသည်း ခွဲကာပေးမယ်  တွေ့ရင်တော့ဖြင့် လွမ်းအောင်ချွဲ နောက်ကွယ်ကျရင်မေ့မှာပဲ အသည်းမှာစွဲတဲ့ ပျိုမေရှင်ကို အလိုလိုက်ရလိမ့်မယ်  တူမောင်မယ် မေတ္တာအကြောင်းနဲ့ ပေါင်းဖို့ရာ ဆုတောင်းမယ်  ခင်နဲ့မောင် သစ္စာထား သိကြားနတ်တွေ အကုန်သိတယ် တူမောင်မယ် မေတ္တာအကြောင်းနဲ့ ပေါင်းဖို့ရာ ဆုတောင်းမယ်  ခင်နဲ့မောင် သစ္စာထား သိကြားနတ်တွေ အကုန်သိတယ်  ချစ်တဲ့သူရယ်  ကြိုက်တဲ့သူရယ်  ရာသက်ပန်ရွယ်ကိုးလို့သာ အရိုးကျအောင် ပေါင်းပါ့မယ်  စိုးရိမ်ဖွယ် စိုးရိမ်ဖွယ် ယောက်ျားများဟာ ဖောက်ပြားလွယ် တကယ်ကြောက်အားပိုတယ် ယုံဘူး ယုံဘူး ချစ်ဦးပျိုသက်လှယ်  လူမြင်ရင် ချစ်ချင်ဖွယ် ရူပါရုံ

ယတိဘေဒ ခေါ် မြန်မာစာရေးနည်း

ကျွန်တော် ညက အိပ်မက် မက်ပါတယ်။ ဆောင်းအိပ်မက်က အကျအန။ နေ့ခင်းတုန်းက မိတ်ဆွေတဦးကနေ ဆရာ မြန်မာစာ ပန်ကျူယေးရှင်းအကြောင်း ကျမ်းတစောင်ရေးပါလားတဲ့။ ဟာ - ရာရာစစ၊ ကျွန်တော်က မြန်မာစာကို ဆရာလုပ်နိုင်တဲ့အထိ မတတ်ကျွမ်းပါ။ ဒါပေမဲ့ အိပ်မက်ထဲမှာ ကျမ်းတစောင် ရေးခဲ့တယ်။ မြန်မာစာရေးနည်းထဲက ယတိဘေဒ။ လက်ထဲမှာ လယ်တီဆရာတော်ဦးကေလာသ  (လယ်တီဒီပနီကို ရေးသားတော်၏မူတဲ့ လယ်တီဆရာတော်ကြီး မဟုတ်ပါ) ရေးတဲ့ ယတိဘေဒ ခေါ် မြန်မာစာရေးနည်း “ပီဒီအက်ဖ်” ဖိုင်ကို ရှေးစာကဗျာများနေရာကနေ ရထားတယ်။ ကျေးဇူး။ ယတိ (၁) = ရပ်ခြင်း။ ရပ်တန့်ခြင်း။ ချုပ်တည်းခြင်း။ စောင့်စည်းခြင်း။ ယတိ (၂) = ရဟန်း။ မြန်မာလိုမှာ ယတိပြတ်လို့ ရှိတယ်။ တစုံတခုကို တိတိကျကျ ဆုံးဖြတ်တာမျိုး။ သတ်မှတ်တာမျိူး။ ပိုင်းခြားလိုက်တာမျိုး။ မြန်မာစာရေးသားနည်းမှာ ယတိဆိုတာ စားလုံးတခုနဲ့တခု၊ စကားစုတခုနဲ့တခုကို ပိုင်းခြားခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ အလွယ်ဆုံးနဲ့ အများဆုံးက ပုဒ်ထီးနဲ့ ပုဒ်မ။  ကွန်ပြူတာစာရိုက်နည်းမပေါ်ခင် လက်နှိပ်စက်ရိုက်နည်းမှာ စနစ်တကျသင်ကြရပါတယ်။ ပုဒ်ထီး၊ ပုဒ်မ မဟုတ်ဘဲ တကွက်ခြာ ရိုက်ရတာလည်းရှိတယ်။ အခုခေတ်မှာတော့ “စပေ့စ်ဘား” ခေါ်တယ်။ တကွက် ဆိုတာ နှစ်ကွက် သုံးကွက် မဟုတ်ရပါ။ စာ