ဒါပေမဲ့ မဲ့ မယ့်

1. ဆရာ မဲ့ နဲ့ မယ့် တွေ့ရင် ပြပါဦး

2. ဆရာ သို့ပေမယ့် သို့ပေမဲ့ သို့ပေမင့် ဘယ်ဟာက အမှန်လဲရှင့်။ တခြားစကားလုံးရှိပါသေးလားရှင့်။

3. ဆရာခင်ဗျာ မယ့် နဲ့ မဲ့၊ လည်း နဲ့ လဲ ရဲ့ အသုံးလေးတွေရှင်းပြပေးပါလားခင်ဗျာ။ မယ့် ကိုတော့ သတ်ပုံကျမ်းမှာ မတွေ့ရလို့ပါ။

4. ဆရာခင်ဗျာ မဲ့ နဲ့ မယ့် အသုံးပါခင်ဗျ။ ဆရာအချိန်ရရင် တင်ပေးပါလားခင်ဗျ။

5. ဆရာခင်ဗျား ဒါပေမယ့်လား၊ ဒါပေမဲ့လား မကွဲပြားလို့ပါ။

6. ဆရာရေးပြထားတဲ့ အချက်တွေတော့ မဖြစ်သေးပါဘူး ဒါပင်မယ့် သားသားကို စိတ်ပူလို့ပါ မလိုအပ်ဘဲ ကလေးကို ဆေးမထိုးချင်လို့ပါ (ဒါပေမဲ့လို့ ရေးရ။)

7. ပို့စ်တခု ဖတ်ရတယ်။ မြန်မာအဘိဓာန် နှင့် သတ်ပုံကျမ်းမှာ ‘မယ့်’ မရှိပါ

8. မင်္ဂလာပါဆရာ။ ဒါပေမဲ့လား ဒါပေမယ့်လား ဆရာ။ မယ်နဲ့ မဲ့ ကိုဘယ်နေရာတွေမှာ ဘယ်လိုအသုံးပြုရပါသလည်းဗျ။

9. မယ့် ကို ဘယ်နေရာမှာ သုံးလို့ရပါသလဲရှင့် သူငယ်ချင်းတယောက်က လုပ်မယ့် ဒါပေမယ့်လို့ သုံးလို့ပါ

10. မဲ့ နဲ့ မယ့် အသုံးတွေ သိလိုပါတယ်’ လို့ မေးထားတာ တွေ့မိပါတယ်။ 

11. ဒါပေမဲ့ လား ဒါပေမယ့်လားဆရာ။

- စာဖတ်ကြဖို့ လိုတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘယ်လိုစာအုပ်တွေကို ဘယ်လိုဖတ်ကြမလဲ။ (စာဖတ်တဲ့ အလေ့အထ - လူထုဦးလှ)

- တမာရွက် နုချိန်မှာ ဆီးချဉ်သီးကလည်း ပေါ်တယ်။ တမာရွက်က ခါးတော့ အခါးကို အချဉ် ကလေးနဲ့ သတ်ပေးမှ အခါး သက်သာတယ် ဟုတ်လား။ အဲဒါ တခြား အချဉ်နဲ့သတ်ရင် ရတော့ ရတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဆီးသီး ချဉ်ကလေးက ဆီးနံ့လေး မွှေးတယ်လေ။ (အညာနဲ့တမာ လူထုဒေါ်အမာ)

- သူက မကစားတာ အနှစ် နှစ်ဆယ် ကျော်ပြီတဲ့၊ ပန်းချီဆရာတဲ့၊ မြနန္ဒာ နာမည်ကြီးလွန်းလို့၊ မြင်ဖူးကြည့်ဖူးချင်လို့ ဖဲဝိုင်းကို လိုက်လာတာဆိုပဲ။ အဖြစ်သည်းလိုက်တာ။ ယောက်ျားများ သည်လိုပဲ။ ဒါပေမဲ့ မြနန္ဒာမှာ သူတကာထက် ဘာများ သာတာရှိလို့လဲကွယ်။ (မောင် ကိုကို နှင့် မြနန္ဒာ၊ ကြည်အေး))

မဲ့ 

မဲ့ → နာမဝိသေသန   

မရှိသော။  

လူသူကင်းမဲ့ 

သက်မဲ့ပစ္စည်း  

(အနည်းငယ်လျော့နေသည်ကိုလည်း အရပ်သုံးအဖြစ် ပြောဆိုသည်။ ဥပမာ “တပြည်မဲ့မဲ့” ဟု ပြောဆိုသုံးနှုန်းသည်။) 

မဲ့ → ကြိယာ 

၁။ ပါးစပ်ကို တွန့်ရွဲ့သည်။ 

၂။ ပါးစပ်ကို တွန့်ရွဲ့၍ မကြည်သာသည့်သဘောကိုပြသည်။ 

ငိုမဲ့ငိုမဲ့ 

မဲ့ပြုံး ပြုံး  စသည်။  

မဲ့ → ပစ္စည်း 

(အပြော) အရေးသုံးမှ ‘မည့်’ ပစ္စည်းနှင့်အတူတူ။ 

သွားမဲ့လမ်းခရီး။ (အရေးပုံစံ - သွားမည့်လမ်းခရီး။)

သူပြောမဲ့စကား။ (အရေးပုံစံ - သူပြောမည့်စကား။) 

ယခင်က ‘မယ့်’ ကို အပြောသုံးတွင် အရေးသုံးမှ ‘မည့်’ အစား အသုံးပြုခဲ့သည်။ ယခုအခါ ‘မယ့်’ အစား ‘မဲ့’ ကို အစားထိုး အသုံးပြုကြောင်း မြန်မာစာအဖွဲ့က အတည်ပြုပြီးဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ‘မယ့်’ ကို အသုံးမပြုတော့ပေ။  

မှတ်ချက်။  ။ ‘မယ်၏ချစ်သူ’ ကို ‘မယ့်ချစ်သူ’ ဟု ရေးသုံးသည့် ပိုင်ဆိုင်ခြင်းပြ '၏' အစား သုံးသည့် အောက်မြစ် အရေးတော့ သုံးစွဲမြဲ ဖြစ်ပါသည်။ (ဝင်းဌေး စေတုတ္တရာ) 

မင့်ဆိုတာ စကားပြောသာသုံးတယ်။ မင့်ကိုလို့ ဆိုလိုတယ်။ သွားတော့မည့်လို့ အရင်ကမရေးခဲ့ပါ။

မည့် နဲ့ မယ့်ကို သတ်ပုံကျမ်း အဟောင်းတွေထဲမှာရော အသစ်ထဲမှာပါ မတွေ့ပါ။ အရင်ထုတ်သတ်ပုံစာအုပ်တွေမှာ ဒါပေမဲ့ရော ဒါပေမယ့်ပါ မပါ။ သို့သော်လည်း၊ ဒါဖြစ်သော်လည်းကို စကားအရသုံးတာ ဖြစ်ပါမယ်။

နောက်ထုတ်သတ်ပုံစာအုပ်မှာ မဲ့ = မရှိသော၊ မည့်နှင့်အတူလို့ ဖေါ်ပြထားတယ်။ ဒါပေမဲ့ = သို့တစေ၊ သို့သော်လည်း အစား စကားပြောမှာသုံးတယ်လို့ ရေးထားပါတယ်။

မယ် လို့တော့ရှိတယ်။ မယ်ညိုငှက်၊ မယ်ဒလင်၊ မယ်ဘွဲ့မောင်ဘွဲ့၊ မယ်နု၊ မယ်တော်၊ မယ်သီလရှင်၊ အမယ်မင်း၊ အမယ်အို၊ အမယ်ကြီး၊ မယ်မင်း၊ မယ်ခွေ၊ လူမမယ်၊ ဆန်တလမယ်၊ မယ်နဲ့မောင်။ အမျိုးသမီးကို မယ်လို့သုံးတယ်။ မယ်ဗမာ၊ မယ်စကြာဝဠာ၊ မယ့်တကိုယ်စသဖြင့်။ မယ်၏ကို မယ့်လို့ရေးတယ်။

မဲ့

ငိုမဲ့မဲ့

နိုင်ငံမဲ့

ပြေစာမဲ့

မထီမဲ့မြင်

မျက်နှာမဲ့

မရှိမဲ့ရှိမဲ့

မိဘမဲ့

မဲ့ = မရှိ

မဲ့ခွက်ခွက်

မဲ့ပြုံး

မဲ့ပဲ = ကာကွယ်သည်

မဲ့မဲ့ယွဲ့ယွဲ့ (မဲ့မဲ့ရွဲ့ရွဲ့)

ရှုံ့မဲ့မဲ့

ရှုံ့မဲမဲ့

လာမဲ့စနေနေ့။

သစ္စာမဲ့

သစ္စာမဲ့

အကြွင်းမဲ့

အကြွင်းမဲ့

အခွန်မဲ့ ပိုင်ရှင်မဲ့

အတူမဲ့ပြီး

အတူမဲ့ပြီး

အမှတ်တမဲ့

အမှတ်တမဲ့

အမှတ်မဲ့

အမှတ်မဲ့

အမိုးအကာမဲ့

အလုပ်လက်မဲ့ လိုင်စင်မဲ့

အသားကိုမြည့်နေအောင်ချက်သည်

အဲလိုပြောပေမဲ့

မြန်မာအဘိဓာန် အကျဉ်းချုပ် (၁၉၇၉)

မဲ့ = မရှိဖြစ်သော။ (မိဘမဲ့၊ အကြောင်းမဲ့၊ အခါမဲ့၊ အတုမဲ့ စသည်ဖြင့် နောက်ဆက်ပစ္စည်းအဖြစ်လည်း သုံးသည်။)

မဲ့ = ပါးစပ်ကို ရွံ့တွန့်သည်။ မကြည်သောစိတ်ကို မျက်နှာထားဖြင့် ဖော်ပြသည်။

မဲ့ခွက်ခွက် = ရွံ့တွန့်ချုင့်ဝှမ်းသည့် မျက်နှာပုံ။

မဲ့မဲ့ = အတန်ငယ် လျော့ပါးလျက်။ မပြည့်မဝအားဖြင့်။ မနက်ကို နို့ဆီဗူး သံခွက်နှင့် လေးလုံးမဲ့မဲ့ ချက်ရပါတယ်။

မဲ့ပြုံး = လှိုက်လှဲရွှင်ပြခြင်း မရှိပဲ၊ မနာလိုစိတ်၊ သို့မဟုတ် ကဲ့ရဲ့စိတ်ဖြင့် အပေါ်ယံ ပြုံးဟန်။

မဲ့ရွဲ့ = အလွန်မဲ့ဟန် ပြုသည်။

မောင်ရွေးလို့ဆင်ပါ့မယ် သီချင်းရှိတယ်။ "မယ့်ကေသာဦးဝယ် ပိတောက်ရွှေရည်ဖူးကို မောင်ခူးလို့ဆင်ပေးမယ်"

ဒီစာသားမှာ 'မယ့်' ဆိုတာ 'မယ်၏'။ အမျိုးသမီးတယောက်ကို နာမ်စားအဖြစ် 'မယ်' လို့ ခေါ်တာရှိတယ်။ ဥပမာ 'မယ်နဲ့မောင်'။ မယ့်ရဲ့ သို့မဟုတ် မယ်၏ ကို မယ့်လို့ ရေးနိုင်တယ်။

ငွေဇင်ယော်

မြစ်ယံသဲနုကမ်းစ ချစ်သံတေးမြကြည်ကြည်

ငှက်ကလေးငွေဇင်ယော် ပျံကာမြူးရှာသည်

သူ့ကိုခေါ်ပါဘဲနဲ့ ခွန်းခြွေနှုတ်ဆက်ဖော်ရွေသည်

မောင်လည်းဖော်မစုံ တကိုယ်ရေတည်းတူညီ

အစားအစာ တောင်းသလား သနားချစ်စရာ ဇင်ယော်သည်

ကိုယ်အလိုမပြည့်တဲ့တောင် မောင့်ကိုဖြည့်မည်

ချစ်ဖော်နဲ့ပင် ကမ်းစပ်၌တူယှဉ်မှီ

မောင်မယ်မုန့်ကလေးဖဲ့ကာဖဲ့ကာ ကျွေးလိုက်ချင်သည်

သို့ပေမယ့် ဝဲလက် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုရည်

ယာလက်ချစ်သူ ကိုယ်စားရည် ကျွေးလိုက်မည်

စိတ်ရှိတိုင်းစားလို့ ခွင့်လွှတ်သာကြည်

ကိုယ်စားပေါ့မောင့် သူနဲ့ပင် ဒီအချိန်ဝေးနေသည်

အစားအစာတောင်းသလား သနားချစ်စရာ ဇင်ယော်သည်

ကိုယ်အလိုမပြည့်တဲ့တောင် မောင့်ကိုဖြည့်မည်

ချစ်ဖော်နဲ့ပင် ကမ်းစပ်၌တူယှဉ်မှီ

မောင်မယ်မုန့်ကလေးဖဲ့ကာဖဲ့ကာ ကျွေးလိုက်ချင်သည်။   ။

ငွေဇင်ယော် ဆို ဝင်းဦး https://www.facebook.com/watch/?v=383557766222927

ငွေဇင်ယော်သီချင်းစာသားတင်တဲ့နေရာတွေမှာ စသားရောသတ်ပုံတွေပါ မှားနေတယ်။ မူရင်းအဆိုတော်အမည်လည်း ပျောက်နေတယ်။ ဘယ်အကြောင်းအရာကိုမဆို မသိရင် မတတ်ရင် မရေးသင့်ကြပါ။

ဒေါက်တာတင့်ဆွေ