ကာရန် နဘေ

ကာရန် နဘေနဲ့ ရစ်သမ်က ဘယ်လိုကွာလဲ ဆရာ

ကာရန် ဟူသည်မှာ အက္ခရာ၏ အဆုံးသံဖြစ်သည်။ ကာရန္တ ဟူသော ပါဠိစကားမှာ ဆင်းသက်လာသော စကားဖြစ်သည်။ အက္ခရာ၏အဆုံးသတ် (သို့မဟုတ်) အဆုံး အက္ခရာဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဥပမာ - ကအက္ခရာ၏အသံသည် အ ဖြစ်သည်။ ကာအက္ခရာ၏အသံသည်အာဖြစ်သည်။ ကား အက္ခရာ၏ အသံသည် အား ဖြစ်သည်။ ခဲ ဟုဆိုလျှင် အဲ ကာရန်ဟု သိရမည်။ စူးဟုဆိုလျှင် အူး ကာရန်ဟု သိရမည်။ ကာရန်ယူရာတွင် အက္ခရာ၏အဆုံးသံချင်း အညီယူသည်လည်း ရှိသည်။ တပိုဒ်နှင့် တပိုဒ်တို့၏အဆုံးရှိ အသံချင်း အညီယူသည်လည်းရှိသည်။ နှစ်ပိုဒ်၊ သုံးပိုဒ် စသော ဝါကျတို့၏ အဆုံးရှိ အသံချင်း အညီယူသည်လည်း ရှိသည်။ အက္ခရာ၏ အဆုံးကာရန်ကို ဝဏ္ဏကာရန်၊ စာပိုဒ်၏အဆုံးကာရန်ကို ပဒကာရန်၊ ဝါကျ၏အဆုံးကာရန်ကို ဝါကျကာရန် ဟူ၍ခေါ်ကြသည်။

ကာရန် (၆၄) ပါး ရှိသည်။

 အ - အ(အာ့)/အာ/အား

 ဣ - အိ/အီ/အီး

 ဥ - အု/အူ/အူး

ဧ - အေ/အေ့/အေး

အဲ - အဲ/အဲ့/အယ်

အော - အော/အော့/အော်

အန် - အန်(အံ)/အန့်(အံ့)/အန်း/အိန်/အိန့်/အိန်း/အုန်(အုံ)/အုန့်(အုံ့)/အုန်း(အုံး)

အမ် - အမ်/အမ့်/အမ်း/အိမ်/အိမ့်/အိမ်း/အုမ်/အုမ့်/အုမ်း

အို - အို/အို့/အိုး

အက် - အက်/အောက်/အိုက်

အစ် - အစ်

အတ် - အတ်/အိတ်/အုတ်

အပ် - အပ်/အိပ်/အုပ်

အင် - အင်/အင့်/အင်း/အောင်/အောင့်/အောင်း/အိုင်/အိုင့်/အိုင်း

အဉ် - အဉ်/အဉ့်/အဉ်း

အည် - အည်(အီ)/အည့်(အိ)/အည်း(အီး)

ကာရန်တူများ

အောက်ပါတို့သည် ကာရန်တူများ ဖြစ်ကြသည်။

ကား = စား၊ ဝါး၊ ငါး၊ လား၊ ထွား၊ တား၊ ပွား၊ ပျား၊ ထား၊ မှား၊ ညား၊ ခါး၊၊

ခင် = မင်၊ ကြင်၊ မြင်၊ စင်၊ လွင်၊ ရှင်။

ကောင်း = ထောင်း၊ မောင်း၊ သောင်း၊ ကျောင်း၊ စောင်း။

မေ = ဖေ၊ ဆွေ၊ ဝေ၊ မြေ၊ ရွှေ၊ ငွေ။

စမ်း = ဂျမ်း၊ စွမ်း၊ ကမ်း၊ ဖမ်း၊ လမ်း။

စော = မော၊ တော၊ သော၊ ပြော၊ ကော။

အေး = ငေး၊ လေး၊ တွေး၊ ဆွေး၊ ရေး။

တိုး = ဖြိုး၊ စိုး၊ မိုး၊ အိုး၊ ကြိုး၊ ဆိုး။

ထွတ် = ကျွတ်၊ လွတ်၊ ဆွတ်၊ မွတ်၊ ရွှတ်။

နီ = တီ၊ စီ၊ ရီ၊ ပြီ၊ ချီ၊ သီ၊ ညီ။

ကိုးကား။ မိုးမခ မီဒီယာ စာနယ်ဇင်းအဖွဲ့မွ ထုတ်ဝေသော ကဗျာဆရာ တင်မိုး၏ မြန်မာကဗျာဖွဲ့နည်း၊(၂၀၁၁၊ ဩဂုတ်)

နဘေ

ကာရန်တူများကို ထပ်ကာထပ်ကာစပ်သော ကဗျာစပ်နည်းတမျိုး။

စာရေးဆရာကဉာဏ်ရှိသမျှကွန့်၍လုံးထပ်နဘေတေးထပ်ရေးထားပြီးများပါရှိရာ၊ မျက်ပွင့်၊၁။၂၄။

နဘေစပ်နည်း (၈) မျိုးရှိပါသည်။  

(၁) နဘေစပ်နည်း။ …..။ ကိုယ်တွင်းပြည့်နဘေ (၃) ပါဒယူရေး

စပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ 

- အရိုးဂံသာ၊ အမျိုးမြန်မာ၊ အကျိုးဝှန်ဖြာ။ 

- ပြောင်ရွှန်းတေဇာ၊ ဆောင်မွှန်းနေဝါ၊ အောင်ညွှန်းဇေယျာ။ 

(၂) ပြန် ဂ ဟပ် စပ် နည်း။ …..။ ပြန်ကာဟပ်၍ စပ်သော နည်း။ 

ပထမပါဒလေးလုံးကို နှစ်လုံးစီ နဘေယူပြီး၊ ထိုနှစ်လုံးနဘေကိုပင် ဒုတိယပါဒမှအုပ်၍စပ်ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ 

- ဖြိုးအင် ကိုးခွင်၊ တမျိုးဆင်သ။ 

(၃)ကတ္တရာစပ်နည်း။ …..။ အပေါ်ပါဒနောက်တဝက်ကိုအောက်ပါဒ အရှေ့တဝက်ဖြင့် နဘေယူစပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ 

- အနန္တ - ဇိန၊ အဓိတ - မှန်ကူ၊ သယမ္ဘူ - အာလိန်၊

သာကိန် - သင်းကျစ်၊ ဓမ္မရာဇ်ထွဋ်ထားမြတ်ဘူရား။ 

(ဇိန - အဓိတ၊ မှန်ကူ - သဝမ္ဘူ၊ အာလိန် - သာကိန်)။ 

(၄) ရွက်ချပ်စပ်နည်း။ …..။ ကိုယ်တွင်းပြည့်နှစ်ပါဒစီစပ်ခြင်းဖြစ်ပြီး နှစ်ပါဒ စီကို ကတ္တရာ စပ်နည်းဖြင့် ဆက်၍ ဆက်၍စပ်သွားခြင်းဖြစ်သည်။ 

- သာကိယ မဟေ၊ ပြာဋိဟ (အခြေဖြင့်)၊

(အသရေ) - ဆောင်မြင့်ကွန်းဝယ်၊ ပရမေပြောင် တင့်ရွှန်းလျှက်။ 

(ပါဒ ၁ - ၂ ကိုယ်တွင်းပြည့်၊ ပါ ဒ ၃ - ၄ ကိုယ်တွင်းပြည့်၊ ပါဒ ၂

- ၃ ကို နောက်တဝက် ရှေ့တဝက် ကတ္တရာနည်းဖြင့်စပ်သည်။ 

အခြေဖြင့် - အသရေ ဆောင်မြင့်ဝယ်) “အခြေဖြင့် ”- တဝက်ကို

“အသရေ -- ဆောင်မြင့်ဝယ် ” ဟု တ ပါဒ ဖြစ် အောင် ခွဲ ထုတ်လိုက်သည်ကို သတိပြုပါ။  ဤ စပ်နည်းသည် အချိုးကဗျာ များစပ်ရာတွင် အသုံးပြုပါက အလွန်လှပါသည်။ 

(၅) ချိန်ခွင်ညှာစပ်နည်း။ …..။ သုံးပါဒတွင် အလယ်ပါဒသည် အပေါ်ပါဒနှင့် ကာရန်မချိတ်ပဲ အောက်ပါဒနှင့်သာ ချိတ်သည်။  အောက်ဆုံးပါဒသုံးမှ ပိုဒ်ဆုံးကာရန်သည် အပေါ်ဆုံးပါဒ၏ပိုဒ်ဆုံးကာရန်ကို ခြင်္သေ့လည်ပြန်ကဲ့သို့ ပြန်ချိတ်သည်။ 

- စုံနံ့သာ (မြိုင်)၊

ရဂုံ [တွင်း] မှာ၊

ထုံ [သင်း] ငယ် (ကြိုင်)။ 

(မြိုင် - ကြိုင်)။ 

(၆) ခြင်္သေ့ လည်ပြန် စပ်နည်း။ …..။ ခြင်္သေ့တို့သည် အရှေ့ သို့ သွားနေရင်း အနောက်သို့ တချက် မျှ လည်ပြန် ပြန်ကြည့်လေ့ရှိသည်ကိုဥပမာယူထားသည်။  ပထမပါဒကိုကာရန်မချိတ်ပဲဒုတိယ

ပါဒ မှ တတိယပါဒ၊ စတုတ္ထပါဒ စ သဖြင့် စပ်သွားပြီးမှ စတုတ္ထပါဒ ပိုဒ်ဆုံးနှင့်ပထမပါဒပိုဒ်ဆုံးကို ကာရန်ပြန်ချိတ်စပ်နည်းဖြစ်သည်။ 

- ရွှေကြာဂ [မုဒ်]၊

နှင်းမှုန်ရ (နံ့)၊

ညှင်းလှုံ (သန့်) လျက်၊

သင်းထုံ (ပျံ့) ရွှေ [နှုတ်] မှ။ 

(မုဒ် - နှုတ်)။ 

(၇) တေ့ ဆက် (သို့မဟုတ်) ဂဟေဆက် စပ်နည်း။ …..။ ပထမပါဒတွင် နဘေ နှစ်ချက် ထား၍ ဒုတိယပါဒ တွင် လည်း ထိုနည်းတူ နဘေ နှစ်ချက်ယူပြီး ပထမပါဒကို အခံ ထားကာ ဒုတိယပဒမှ အုပ်လျက်စပ်ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။

- ကိုးခွင်မှာ - တိုးဝင်၍၊

ဖြိုးလွင် - ငြိုးဆင်သောအခါ။ 

(၈) နဘေပြန်ဂဟပ် (သို့) နဘေပြန်စပ်နည်း။ …..။ ပထမ ပါဒနှင့် ဒုတိယ ပါဒကို စာလုံး လေးလုံးစီ နဘေ စပ်နည်း အတိုင်းစပ်၍ တတိယပါဒ ရှေ့ တဝက် မှ ဒုတိယ ပါဒကို နဘေယူလျှက် နောက်တဝက်ကိုနဘေအသစ်ရေးစပ်ခြင်ဖြစ်သည်။ 

အပိုအဖျင်းမပါ၊

ချိုသတင်းအလွှာ၊

လိုရင်းကိုသာ - မှာလိုက်ပါမည်။ 

(မှာလိုက်ပါမည် - နဘေအသစ်)။ အောင်နိုင်သူ (သုတေသီ)

rhythm = a strong, regular, repeated pattern of movement or sound.

"Ruth listened to the rhythm of his breathing"

the systematic arrangement of musical sounds, principally according to duration and periodic stress.

a particular type of pattern formed by rhythm.

"guitar melodies with deep African rhythms"

ကာရန်၏ အလုပ်တာဝန် https://burmese-spelling.blogspot.com/2023/05/blog-post_626.html

ဒေါက်တာတင့်ဆွေ