တို့စာ တို့စကား တို့တိုင်းပြည်

ဆယ်ထက်ကျော်ရင် ကိန်းဂဏန်းနဲ့ ရေးတာက ပိုသင့်တော်တယ်လို့ ကြားဖူးတယ် ဆရာ။ ဟုတ်လားဟင်။ အဲလိုတော့ မကြားဘူးပါ။ ဆယ့်ငါးလို့လည်း ရေးကြတာ ရှိပါတယ်။ ဆဲ့ ရော ဆယ့် ပါ ရေးခဲ့ကြတယ်။ (၁) အထိန်းသံပေါက်လင်္ကာ တနင်္လာကျား၊ တဆယ့်ငါး၊ နေငြားရှေ့ရပ်က။ ဇီဝကြွက်မျိုး၊ တဆယ့်ကိုး၊ စိုးလေအနောက်က။ ဂြိုဟ်သက်ပေါင်းလစ်၊ တရာ့ရှစ်၊ စင်စစ်မှတ်ကြကုန်။ (၂) ခု ဆယ် ရာ ထောင် အခြေခံ မြန်မာ ဂဏန်းသင်္ချာ၌ (ကာရန်မငဲ့က) တစ်မှ တဆယ်အထိ အသံတခုသာ ရသည်။ ၁ (ဂဏန်း) = တစ် (အရေး) = တစ် (အသံထွက်) ၂ … နှစ် … နှစ် ၃ … သုံး … သုံး ၄ … လေး … လေး ၅ … ငါး … ငါး ၆ … ခြောက် … ခြောက် ၇ … ခုနစ် … ခုနစ် ၈ … ရှစ် … ရှစ် ၉ … ကိုး … ကိုး ၁၀ … တဆယ် … ဆယ် ၁၁ … တဆယ်တစ် … ဆယ့်တစ် ၁၂ … တဆယ်နှစ် … ဆယ့်နှစ် ၁၃ … တဆယ်သုံး … ဆယ့်သုံး ၁၄ … တဆယ်လေး … ဆယ့်လေး ၁၅ … တဆယ်ငါး … ဆယ့်ငါး ၁၆ … တဆယ်ခြောက် … ဆယ့်ခြောက် ၁၇ … တဆယ်ခုနစ် … ဆယ့်ခုနစ် ၁၈ … တဆယ်ရှစ် … ဆယ့်ရှစ် ၁၉ … တဆယ်ကိုး … ဆယ့်ကိုး ၂၀ … နှစ်ဆယ် … နှစ်ဆယ် ၂၁ … နှစ်ဆယ်တစ် … နှစ်ဆယ့်တစ် ၂၂ … နှစ်ဆယ်နှစ် … နှစ်ဆယ့်နှစ် ၃၀ … သုံးဆယ် … သုံးဆယ် ၄၀ … လေးဆယ် … လေးဆယ် ၅၀ … ငါးဆယ် … ငါးဆယ် ၁၀၀ … တရာ … တရာ ၂၀၀ … နှစ်ရာ …

ရေး - မြတ်လေး ဆို - မောင်မောင်ကြီး ကျောချင်းကပ်၍ တရွေ့ရွေ့ခွါ တကမာ္ဘဆီ၊ ဝေးပြီ မွှေးရယ်။ ဖုန်းချစ်ရနည်းတယ်၊ ခုမှ လူ့ဘဝ ရေလည်၊ ပြုသမျှတွေ့မယ်၊ အဖြေပေါ်တယ်၊ တယုတယချစ်ကြိုးသွယ်၊ သမုဒယ အဖြစ်ဆိုးတယ်၊ ရေနစ်သူဝါးကူထိုးသည့်နှယ်၊ အမုန်းခံလူစား အပယ်ခံဘဝနဲ့ကွယ်၊ အဆွေးခြယ် ဆေးချက်မပြယ် အဝေးနယ် ပြေးထွက်ကာရယ် သည်နောင်တ ရင်ဝယ်ဆောင်လို့သယ် တွေးမိတိုင်း မျက်ရည်လည် (ပန်းကြွေသောလမ်း ဖြတ်သန်းလျှောက်သောအခါ ကိုယ့်အသဲဘယ့်နှယ်ရှိမယ် မွှေး ရယ် လေတိုက်သောလမ်း ဖြတ်သန်းလျှောက်သောအခါ ကိုယ့်ဘဝ ဘယ့်နှယ်ရှိပါ့မယ်) ၂ အသဲကြွေခြင်း လေလွင့်ခြင်းတွေရယ် မွှေးကိုချစ်မိသောဘဝ ရလာဒ်တွေပါကွယ်၊ မွှေးရယ် မွှေးရယ်။ မြတ်လေးဟာ တချိန်က အနုပညာလောကမှာ လျှမ်းလျှမ်းတောက်ထင်ပေါ် အောင်မြင်ခဲ့သူတယောက်ဖြစ်တယ်။ တေးဂီတနဲ့ ရုပ်ရှင်မှာ အောင်မြင်တယ်။ သူ့သီချင်းတွေကို ခုခေတ်လူရွယ်တွေကတော့ ကြားဖူးကြမယ်မထင်ပါ။ ခံစားတတ်ကြမယ်လည်း မမျှော်လင့်ပါ။ လူရွယ်တွေရဲ့ မိဘဆရာတွေကတော့ မြတ်လေးအနုပညာသက် ရှိခဲ့ကြသူတွေသာ ဖြစ်ပါတယ်။ သီချင်းစာသားသတ်ပုံကိုလည်း ခေတ်လူရွယ် လူငယ်တွေသာမက လူကြီးတွေပါ သတိပြုကြစေချင်ပါတယ်။ တရွေ့ရွေ့ခွါ တကမာ္ဘဆီလို့သာရေးတယ်။ တတွေမှာ စသတ်မပါ။ တယု

ရွှေဥဒေါင်း (ငွေတာရီ ၁၉၆၁ မေလ) https://www.youtube.com/watch?v=yVC-IwIcFAg ၁၉၆၁ ခုနှစ်မှာ တိုင်းပြည်အာဏာရော မြန်မာစာအာဏာပါ အသိမ်းမခံရသေးပါ။ ဒေါက်တာတင့်ဆွေ

ဆွမ်းဆန်တော် သုံးတင်းဝင် တအိတ် အသုံးလေးတွေ့မိလို့ပါ ဆရာ၊ ဟုတ်။  ၃-၄ နှစ်ကတည်းက တင်ပြထားပါတယ်။  အခုခေတ်မှာ မင်းကွန်းဆရာတော်ကြီးထက် ပညာတော်သူတွေကသာ နေရာရကြတယ်။ ဒေါက်တာတင့်ဆွေ

ဥပုသ်စောင့် ကဗျာ ဆွမ်းအုပ်နီနီ၊ အမေရွက်လို့ နက်ဖြန်မနက်၊ ကျောင်းထွက်မယ်။ မောင်လည်းလိုက်မယ်၊ ချန်မထားနဲ့ အမေသွားတော့၊ ပျင်းလှတယ်။ ကျောင်းကြီးပေါ်မှာ၊ မောင်ငယ်ဆော့တော့ ဘုန်းကြီးအော့လို့၊ ရိုက်လိမ္မယ်။ မောင်မဆော့ပေါင်၊ စိပ်ပုတီးနဲ့ ဘုန်းတော်ကြီးလို၊ နေပါ့မယ်။ လိုက်မယ်၊ လိုက်မယ်။ အော့က အမှန်လား ဆရာ ဆော့ နဲ့ အော့ကာရန်ယူတာဖြစ်ပါမယ်။ အော့စာလုံးမှာ ဆိုလိုချက်တွေ များတယ်။ အော့  • မြန်မာသရ နှစ်ဆယ့်နှစ်လုံးတို့တွင် အပါအဝင်ဖြစ်သော ဆယ့်ခြောက်လုံးမြောက် သရ။ • အစာအိမ်မှ အစာ၊ အရည် စသည် ပါးစပ်မှ ပြန်ထွက်သည်။ • အန်ထုတ်သည်။ • အပြောက မယဉ်၊ အသွင်ကရိုင်းရိုင်း၊ လူမြင်တိုင်း အော့သူကို။ • အော့ကြောလန် • အော့နာကျ • အော့နာဝမ်းကျ • အော့နှလုံးနာ • အော့အန် ဒေါက်တာတင့်ဆွေ

စုဗူးကလေး တကျပ်တန် မုန့်ဘိုးရလို့ မုန့်အမျိုး စုံအောင်သာ စားခဲ့ပေါကွာ။ ရင်ပြည့်လို့ ဗိုက်နာတယ် မိုက်ပါဘိ ကလေး။ နောက်တခါ ရပါယင် ကုန်မစားပါဘူး စုထားမယ်လေး။ (နုယဉ်) တကျပ်လည်း တန်ဖိုးရှိစဉ်က မြန်မာစာလည်း တန်ဖိုးရှိခဲ့တယ်။ အခုခေတ်မှာ ထပ်တရာ စားစရာမဟုတ်တဲ့။  ကလေးဗူးမှုတ်တာကလွဲရင် ဘူးတဲ့။  ဗူးဘုရား ရှိမှန်းမသိသူတွေက မြန်မာစာဆရာလုပ်နေကြတယ်။  ထပ်တရာမဟစားဘူးသူတွေက စာရေးဆရာ။  ကလေးက ဘူးမှုတ်ပါတယ်။ ကလေးမရှိသူတွေက ကဗျာဆရာ။  ဒေါက်တာတင့်ဆွေ

- မိုးရေတက်ရေ တဖွေးဖွေး - ကွင်းကျယ် အဝေးဝေး - လယ်စောင့်တဲလေး ခြေတံရှည် - မိုးကုပ်အောက်မှာတည် - ကြာနီတပွင့် ဖြူတပွင့် - တဲနှင့် ပနာတင့်။   ။ ၁။ ပဏ္ဏာလားလို့ပါဆရာ ၂။ တဲနှင့် ပနာတင့် ကြာနီတပွင့် ဖြူတပွင့်ပို့စ်အောက်မှာ မေးတယ်။ ပနံတင့် မဟုတ်ပါဘူးလား။ ဆရာမင်းသုဝဏ်ရေးတဲ့မူရင်းကဗျာမှာ ပနာတင့်လို့သာဖြစ်ပါတယ်။ မေးစရာကောင်းပါတယ်။ ဒီကဗျာမှာ ပဏ္ဏာ မဟုတ်ပါ။ မြန်မာအဘိဓာန် အကျဉ်းချုပ် (၁၉၇၉) ထဲမှာ ပနံစား ပနံရ ပနံသင့် ကဗျာ၊ သီချင်း၊ ကာတွန်း။ ဆောငပုဒ် စတာတွေမှာ အသံ၊ ကာရန်၊ အားကိုယူပြီး ရေတာလည်း ရှိပါတယ်။ ဥပမာ ပန်းသည်ကဗျာကို သီချင်းသံသွင်းတော့ ဂီတသင်္ကေတစာရွက်မှာ ပန်းသယ်လို့ ရေးပါတယ်။ ဂီတသင်္ကေတစာရွက်မှာဘဲ သီချင်းခေါင်းစဉ်က ပန်းသည်။ ပဏ္ဏာ = (ပါ) ပဏ္ဏာကာရ၊ လက်ဆောင်။ ပနာစားတယ် ပဏ္ဏာ = လက်ဆောင်ပစ္စည်း။ ပဏ္ဏာကာရ။ ထက်ဝန်းမင်းတို့၊ စင်းလျင်းစေပါ၊ ချစ်ခြင်းရာဖြင့်၊ ပဏ္ဏာလက်ဆောင်၊ မိန့်စာစောင်နှင့်။ ဟင်္သာ*၆၁။ မပြုံး တပြုံ့ ပြုံးတပြုံ့၊  မထုံး တထုံ့ မင်ကေသီ၊ မဖုံး တဖုံ့ ရွှေထဘီဝယ်၊  လျှံနေခြည်ရောင် လဲ့ပြောင်ဝင်း။ လှမျိုးသေတ္တု တပွင့်ရွှေငယ်၊  ခင်ခင့်အမေ မွေးတတ်လိုက်လေခြင်း။ ။ သောင်းခွင်လေးရပ် ခရိုင်ဘူမှာ၊  ပြို

ဆရာ။ ဆယ်ခုလို့ရေးမှ မှန်တာလား။ (၁၀) ခုလို့ ရေးမှမှန်တာလား။ ကိန်းဂဏန်းကို ဘယ်လိုရေးရမလဲ။ စာသားနဲ့လား။ ဂဏန်းနဲ့လား ဆရာ။ ၂ မျိုး (နှစ်မျိုး) လုံး ရေးနိုင်ပါတယ်။ (၂) လို့လည်းရေးသလို ၂ လို့လည်း ရေးတယ်။  ဒါပေမဲ့ မြန်မာစာနဲ့ရေးတာမှာ 2 နှစ်လို့ ရေးတာ သင့်တော်ခြင်း မရှိပါ။ အသက် 2 နှစ်ကို တူးနှစ်လို့ဖတ်ရလိမ့်မယ်။  ကျန်းမာရေးမေးခွန်းတွေမှာရော ဈေးရောင်းတာတွေမှာပါ ၁-၂-၃-၄ အစား 1-2-3-4 နဲ့ရေးနေကြတာ မျက်စိထဲမှာ အဆင်မချောလှပါ။ ကျောင်းတွေမှာ အဲလိုသင်ပေးနေသလား မသိ။ အခုခေတ်မှာ 4 လ လို့သာ ရေးနေကြတယ်။ အဲလိုရေးတာကို ဖတ်ရင် 'ဖိုးလ' ဖြစ်ပါမယ်။ ကျမ အသက် 40 = ကျမ အသက် 'ဖော်တီး' ကလေး 2 ယောက်ရှိ = ကလေး 'တူး' ယောက်ရှိ နေမကောင်းတာ 5 ရက်ကြာ =နေမကောင်းတာ 'ဖိုက်' ရက်ကြာ  တနေ့ 1 ခါ ဘုရားရှိခိုးပါ = တနေ့ 'ဝမ်း' ခါ ဘုရားရှိခိုးပါ  စကား အင်္ဂါ ငါးတန် https://burmese-spelling.blogspot.com/2024/06/blog-post_33.html ငွေတကျပ်ကို လေးမတ် ဆယ်မူး https://burmese-spelling.blogspot.com/2023/03/blog-post_21.html တချိန်တည်း နှင့် ၁-၂-၃-၄ https://burmese-spelling.blogspot.com/2022/11/blog-post_5

ကွန်မင့်တခု = မြန်မာစာ အဖွဲ့က ထုတ်တဲ့ မြန်မာစာလုံးပေါင်း သတ်ပုံ အဘိဓာန်' ကိုပဲ အမှန်ယူပါရစေ!ဒေါက်တာ တစ်ဆွေ(sorry!)တင့်ဆွေ ခင်ဗျာ!" မြန်မာအဘိဓာန် အကျဉ်းချုပ် (၁၉၇၈-၇၉-၈၀) ၅ တွဲကိုလည်း မြန်မာစာအဖွဲ့က ထုတ်ပါတယ်။ အားလုံး သတ်ပုံတွေမှန်တယ်။ နိုင်ငံတော့ တူပေမဲ့ စတာလင်လက်ထက်က ဆိုဗီယက်ယူနီယံနဲ့ ဂိုးဘာချော့လက်ထက်က ဆိုဗီယက်ယူနီယံ မတူပါ။ နိုင်ငံတော့ တူပေမဲ့ ဆာမူရိုင်းခေတ်က ဂျပန်ပြည်နဲ့ မေဂျီခေတ်က ဂျပန်ပြည် မတူပါ။ နိုင်ငံတော့ တူပေမဲ့ အနော်ရထာမင်းလက်က မြန်မာပြည်နဲ့ သီပေါမင်းလက်ထက်ကမြန်မာပြည် မတူပါ။ ပေလေးပင်ရှင်းလေးပါးခေတ်က မြန်မာစာလည်းနဲ့ ဗိုလ်နေဝင်းနောက်ခေတ်ကမြန်မာစာ မတူတော့ပါ။ လူကြီးမင်း သဘောပါဘဲ။ ဒေါက်တာတင့်ဆွေ

ကွန်မင့်တခု = ပညတ်တွေပါ သတ်ပုံ မှန်မှန်မှားမှား ပညတ်တွေပါလို့ တရားပြသူတွေဆီက ကွန်မင့်တွေခဏခဏလာတယ်။ အဖေလည်း ပညတ်။ ဘိန်းစား ကလေးကချေလည်း ပညတ်။ (ကန်တော့) အမေလည်း ပညတ်။ ကာရာအိုကေက ကျယ်မလည်း ပညတ် (ကန်တော့) တရားစာအုပ်လည်း ပညတ်။ စက္ကူစုတ်လည်း ပညတ်။ ကန်တော့။ ဘုရားဆင်းတုတော်လည်း ပညတ်။ လမ်းဘေးကကျောက်တုံးလည်း ပညတ်။ ကန်တော့။  ကွန်မင့်လည်း ပညတ်။ အခုလို ပြန်ငေါ့တာလည်း ပညတ်။ ကန်တော့လို့ ထပ်ရေးရန် မရှိ။ ဒေါက်တာတင့်ဆွေ

ဆရာခင်ဗျာ “ဆယ်ရေးတစ်ရေး ကိုးရေးတစ်ရာ” ရဲ့ ဆိုလိုရင်း နဲ့ အနက်စစ်ကိုသိချင်ပါတယ် ခင်ဗျ။ စကားပုံ သတ်ပုံမှားနေသည်။ ဆယ်ရေးတရေး ကိုးရေးတရာ ဖြစ်ပါသည်။ ဆယ်ရေးတရေး ကိုးရေးတရာ စကား ပေါ်ပေါက်လာပုံ (မှော်ဘီဆရာသိန်း) https://www.youtube.com/watch?v=gJoBpROTBj8 ဒေါက်တာတင့်ဆွေ

ကွန်မင့်တခု = တစ်ပွင့် ကအမှန်လားဆရာ တဝမ်းပူတွေကို မလိုအပ်ဘဲ စသတ်နဲ့ရေးတာ လျှာရှည် + လွဲ + မမှန် + မှား။ ပန်းတပွင့်ကို စသတ်နဲ့ရေးရင် မမွှေး။ လူတယောက်ကို စသတ်နဲ့ရေးရင် ရှေ့ဆက်မပြေးနိုင်။ သီချင်းတပုဒ်ကို စသတ်နဲ့ရေးရင် နားထဲမဝင်။ ဂူတလုံးကို စသတ်နဲ့ရေးရင် အထဲဝင်မရ။ အပြင်ထွက်မရ။ ထမင်းတလုပ်ကို စသတ်နဲ့ရေးရင် မျိုချမရ။ - မိုးရေတက်ရေ တဖွေးဖွေး - ကွင်းကျယ် အဝေးဝေး - လယ်စောင့်တဲလေး ခြေတံရှည် - မိုးကုပ်အောက်မှာတည် - ကြာနီတပွင့် ဖြူတပွင့် - တဲနှင့် ပနာတင့်။   ။ ၁။ ဆရာမင်းသုဝဏ်ရေးသားတဲ့ မြန်မာစာမြန်မာမှုစာအုပ်ပါ ၁၉၄၈ ခုနှစ်ကရေးခဲ့တဲ့ မိုးတွေစွေလို့စာထဲကကဗျာ ကြာနီတပွင့် ဖြူတပွင့်။ ၂။ ကာတွန်း မြင့်သိန်းရေးဆွဲတဲ့ စံရွှေမြင့်စာအုပ်မှာလည်း ကြာနီတပွင့် ဖြူတပွင့်။ ဆရာမင်းသုဝဏ်ထက်တော်တယ်လို့ သွေးနားထင်ရောက်နေကြတဲ့ ကဗျာဆရာတွေ ပေါတယ်။ ကာတွန်းမြင့်သိန်းထက်တော်တဲ့ ကာတွန်းဆရာတွေလည်း ပေါတယ်။  ပေါ်လစီသတ်ပုံနဲ့ရေးကြတဲ့ မြန်မာစာ ပနာမတင့်ကြပါ။ ဒေါက်တာတင့်ဆွေ

(ဂျာနယ်ကျော် မမလေး) ၁၃၀၉ ခု၊ ကဆန်လဆုတ် ၅ ရက်။ စာအုပ်တအုပ်လုံးကို မြန်မာစာ စာလုံးပေါင်းသတ်ပုံမှန်နဲ့ ရေးသားထားပါတယ်။ ပြန်ထုတ်စာအုပ်တွေကတော့ စာလုံးပေါင်းသတ်ပုံတွေကို မှားအောင်ပြင်ရေးထားတယ်။ ဒေါက်တာတင့်ဆွေ

“သမ္မတတယောက်အနေနဲ့ ဗမာပြည်အရေးက သူသမ္မတတယောက်တည်းရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် မဟုတ်ဘဲနဲ့ ကွန်ဂရက်ရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက် ဖြစ်တဲ့အတွက် ဘယ်တယောက်တက်တက် မူဝါဒက၊ ကူညီတဲ့ အပိုင်းကတော့ အရမ်း အပြောင်းအလဲရှိမယ်လို့ မထင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် မြန်မာ့အရေးနဲ့ ပတ်သက်ရင်တော့ ဒီမိုကရက်သမ္မတကတော့ ပိုပြီး စိတ်ဝင်စားမယ်။” ၂၀၂၄ ခုနှစ် အမေရိကန် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ အကြို အမေရိကန်သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်နဲ့ သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်တို့ရဲ့ ပထမဆုံး စကားစစ်ထိုးပွဲကို ဇွန်လ ၂၇ ရက်နေ့ညက ဂျော်ဂျီယာပြည်နယ် အတ္တလန်တာမြို့က CNN သတင်းဌာန စတူဒီယိုမှာ ကျင်းပခဲ့ကြတာကို စောင့်ကြည့်ကြတဲ့ အထဲမှာ အမေရိကန်ရောက် မြန်မာနွယ်ဖွားတွေလည်း ပါပါတယ်။ လက်ရှိ သမ္မတနဲ့ သမ္မတဟောင်း နှစ်ယောက်တို့ရဲ့ မျက်နှာချင်းဆိုင် ငြင်းခုံဆွေးနွေးချက်အပေါ် မြန်မာ-အမေရိကန် တချို့ရဲ့ အမြင်တွေကို ကိုငြိမ်းချမ်းအေးက စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်သူ ၄၈ သန်းလောက်က စောင့်ကြည့်ခဲ့ကြတယ်လို့ CNN က ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ဒီစကားစစ်ထိုးပွဲဟာ ဘိုင်ဒန်-ထရမ့် ပထမ အကြိမ် ဆုံခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှစ်တုန်းက ထက် ကြည့်သူ အရေအတွက် ၃၄ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းသွားတာပါ။ အရင်တခေါက် တွေ့တုန်းကတော့ ဘိုင်ဒန်ဟာ သမ္မတလောင်း ယှဥ်ပြိုင

ဇကောဇက (ဆန်ကောဆန်ခါ) အဓိပ္ပါယ်။ မည်သည့်ဖက်နှင့်မျှ အဆင်မပြေဘဲရှိသည်။ သုံးနည်း။ အထည် တဂိုက်စမှာ အင်္ကျီလက်ရှည်အတွက်လည်း မလုံလောက် ပိုလျှံနေသဖြင့် ဇကောဇကဖြစ်နေသည်။ ဇယားကိုက် အဓိပ္ပါယ်။ တွက်ခြေမိသည်။ အကျိုးများသည်။ သုံးနည်း။ စာအုပ်များကို တအုပ်ချင်း ဝယ်သည်ထက် ဒါဇင်လိုက်ဝယ်လျှင် ပို၍ ဇယားကိုက်သည်။ ဇောက်ချ အဓိပ္ပါယ်။ အာရုံမပြောင်းမရွေ့ စူးစိုက်စွဲမြဲလျက်၊ သုံးနည်း။ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း အလုပ်အလုပ်အကိုင်တခုကို ဇောက်ချလုပ်မှ ကြီးပွားနိုင်သည်။ (လှသမိန်) မြန်မာအဘိဓာန် အကျဉ်းချုပ် ဆန်ကာ အသံထွက် = ဇဂါ။ ဒေါက်တာတင့်ဆွေ

ပို့စ်တခု = လျှာဂျွန်းပြန် မြေပဲစပ်ကြော်  (စာရေး ကျွမ်းပြန်။ အသံထွက် ဂျွန်းပြန်) ကျွမ်း ကျွမ်းကျွမ်းကျင်ကျင် ကျွမ်းကျွမ်းဝင်ဝင် ကျွမ်းကျင်လိမ်မာ ကျွမ်းထိုးငှက် ကျွမ်းထိုးကောင် ကျွမ်းထိုးမှောက်ခုံ ကျွမ်းပစ် ကျွမ်းလှမ့်သည် ကျွမ်းသမား ကျွမ်းသူပုန်ထ ကျွမ်းသန္တာလန် ကျွမ်းဆောင့်သည် ကျွမ်းတောက် = ကျွမ်းစိုက်သည်။ ဒုက္ခရောက်သည်။ ကျွမ်း = ယက်ကန်းနှတ်တွင်ပါသော ဝါးတံ သိကျွမ်း လောင်ကျွမ်း မှတ်ချက် နေ့ရက်ကျွမ်း၊ လောင်ကျွမ်း မှာ ကုန်ခန်းပျောက်ကွယ်ခြင်း လောင်ကျွမ်းမှာ မီးမြိုက်ပျက်စီးခြင်း။ ကျွမ်းထိုး (အသံထွက် ဂျွန်းထိုး) ၁။ ဦးခေါင်း စောက်ထိုးလုပ်၍ ကိုယ်ကို လည်ပတ်စေခြင်း။ ၂။ ဦးခေါင်း စောက်ထိုးလုပ်၍ မြင့်ရာမှာ နိမ့်ရာသို့ ခုန်ဆင်းခြင်း။ မှတ်ရန် - စာရေးတဲ့အခါ ကျွမ်းထိုး နဲ့ စောက်ထိုး။ အသံထွက်ရာမှာသာ ဂျွန်းထိုး နဲ့ ဇောက်ထိုး။ ဒေါက်တာတင့်ဆွေ

ပစ္စန္တရစ် (သိပ္ပံမောင်ဝ) ပစ္စန္တရစ် (ဝိဇ္ဇာမောင်ပိန်) သိပ္ပံမောင်ဝရေးတဲ့ ပစ္စန္တရစ်ကို မူရင်းအတိုင်းတခု၊ မူလွဲနဲ့တခု တွေ့ရတယ်။ ၁။ မြန်မာစာလေ့လာနေသူများ - မူလွဲသတ်ပုံ ၂။ သောကြာကြိုက်သောစာစုများ - မူရင်းအတိုင်း ၁၉၆၄-၆၅ ခုနှစ်က ကျွန်တော်တို့ ဆယ်တန်းမှာ သင်ရတယ်။ တအုပ်လုံး သတ်ပုံတွေ မှန်ပါတယ်။ ပစ္စန္တရစ် တပေကုလား ဆိုသော အမည်သည် ဆန်း၏။ထိုအမည်ကား မောင်လူအေး၏နယ်အတွင်းရှိ တံငါရွာကလေးတရွာ၏အမည် ဖြစ်လေသည်။ တပေကုလားရွာသာ မဟုတ်။ တပေကုလားအင်း ဟူ၍လည်း ရှိသေး၏။ တပေကုလားကွင်း ဟူ၍လည်း ရှိသေး၏။ တပေကုလားချောင်း ဟူ၍လည်း ရှိသေး၏။ တပေကုလားအင်းကို အကြောင်းပြု၍ တပေကုလားရွာ ဟူ၍ပင် ခေါ်ဆိုသလော။ တပေကုလားရွာကို အကြောင်းပြု၍ တပေကုလားချောင်း၊ တပေကုလားအင်း၊ တပေကုလားကွင်း ဟူ၍ပင် ခေါ်ဆိုသလောဟု မည်သူမျှ မပြောပြနိုင်။ တပေကုလားရွာသားတို့အား မေးသောအခါကား ရှေးအတီတေ ပဝေဏီကပင် ရှိခဲ့သည်ဟု ပြောကြ ဆိုကြကုန်၏။ ကမ္ဘာဦးအခါကပင် ဆင်းသက်ပေါ်ပေါက်လာသည်ဟူ၍များ ထင်မှတ်နေကြလေရော့သလား။ “တပေကုလား" ဆိုသော စကား၏အဓိပ္ပါယ် မည်သို့နည်းဟု နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ် မေးလေ့ရှိသူတို့က မေးကောင်း မေးကြပေလိမ့်မည်။ ရွာတွင် အသက်အကြီးဆုံး အဖိုးကြီး ဦးနေ

မောင်စွမ်းရည် တင်မိုးကို ကဗျာဆရာ လူအေးတဦးအဖြစ်သာ လူသိများပါတယ်။ ရိုးရိုးကုပ်ကုပ်နေသူလို့သာ နားလည်ထားကြပါတယ်။ ဒီလိုပြောတဲ့အတွက် မရိုးမကုပ်-လူပူ လူဆူတဦးလို့ ဆိုလိုတာမဟုတ်ပါဘူး။ အလွန် လှုပ်လှုပ်ရှားရှား နေတတ်သူ၊ အလုပ်တခုခုကို အားထုတ်လုပ်ကိုင်နေတတ်သူအဖြစ် သူ့ကို ကျနော် အနီးကပ်မြင်ခဲ့ရလို့ ဖြစ်ပါတယ်။ သူ အထူး လုပ်ချင်တာကတော့ ဦးလေး လူထုဦးလှလို ထုတ်ဝေသူ-သတင်းစာဆရာ လုပ်ချင်တာပါပဲ။ တင်မိုး တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းအောင်တာက ရေစကြိုမြို့ကပါ။ ရေစကြိုကျောင်းမှာနေတုန်းက ကျောင်းသားသမဂ္ဂ ဥက္ကဋ္ဌက ‘ကိုကျော်’ တဲ့။ ကိုကျော်က အမတ်အဖြစ် အရွေးခံရတယ်။ ဒါကြောင့် ‘ကျောင်းသားအမတ် ကိုကျော်’ လို့ နိုင်ငံရေးသမား လောကမှာ ထင်ရှားတယ်။ ကိုကျော်နဲ့ တင်မိုးနဲ့က သူငယ်ချင်းဆိုတော့ ကျောင်းရဲ့စာပေလှုပ်ရှားမှုဟူသရွေ့ တင်မိုး လုပ်ချင်တာတွေကို ကိုကျော်က နောက်ကနေ လိုက်လုပ်ပေးတယ်။ ကျောင်းသားသမဂ္ဂ နံရံကပ်စာစောင်၊ ကျောင်းမဂ္ဂဇင်း၊ ကျောင်းသတင်းစာ စသဖြင့် ထုတ်ဝေခဲ့ဖူးတယ်လို့ ကျနော့်ကို ပြောဖူးပါတယ်။ နံရံကပ်စာစောင်ဆိုတာ နံရံမှာကပ်ရတယ် ဆိုတာကလွဲပြီး သူ ဘာမှမသိဘဲ လုပ်ခဲ့သတဲ့။ ကဗျာ၊ ဝတ္ထု၊ ဆောင်းပါး၊ သတင်းအားလုံး သူ့စိတ်ကူးနဲ့ သူ တယောက်တည်း ရေးခဲ

ယိုးဒယားလို့သာရေးနေကြတယ်။ စစ်အစိုးရလက်ထက်မှာ ထိုင်းလို့ရေးရင် ထုတ်ဝေခွင့်မပေးလို့ဖြစ်ခဲ့တာကို သိစေလိုပါတယ်။ အရင်က နှစ်မျိုးလုံးရေးပါတယ်။ သူများနိုင်ငံကို ချိုးနှိမ်တာမသင့်ပါ။ သမိုင်းဆိုတာ လိမ် ဖျောက် ကောက် မရေးရပါ။  ယိုးဒယား ခေါ် ထိုင်း ခေါ် စယမ်နိုင်ငံနဲ့ မြန်မာစစ် (၁၇၆၅-၁၇၆၇) ဟာ မြန်မာ့ကုန်းဘောင်မင်းဆက်နဲ့ ထိုင်း ဘန်ဖလူလောင်မင်းဆက်မှာ ဖြစ်ခဲ့တယ်။ စစ်ပွဲအဆုံးမှာ ရာစု (၄) ခုကြာရှည်ခဲ့တဲ့ စယမ်မင်းဆက် ပျက်သုဉ်းသွားတယ်။ ဒါပေမယ့် မြန်မာဘုရင်ဟာ တရုပ်ရဲ့ကျူးကျော်မှုကြောင့် ခက်ခက်ခဲခဲတိုက်ယူထားတဲ့နယ်မြေကနေ ဆုတ်ခွါခဲ့ရတယ်။ ထိုင်းမှာ ကနေ့အထိသက်တမ်းရှည်တဲ့မင်းဆက်ကို ၁၇၇ဝ ကနေစပြီး ထူထောင်လာနိုင်တယ်။ ဘုရင့်နောင်က ထိုင်းကို ၁၅၆၄-၆၉ မှာတိုက်ပြီးအနိုင်ယူခဲ့တယ်။ ထိုင်းနဲ့ မြန်မာစစ် (၁၇၆၅-၁၇၆၇) ဟာ ၁၇၅၉-၁၇၆ဝ စစ်ပွဲအဆက်ဖြစ်တယ်။ တနင်္သာရီကိုထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ ဟံသာဝတီမွန်တွေကနေ ဗမာဘုရင်ကို ပုန်ကန်ရာမှာ ယိုဒယားဖက်ကနေ ကူညီရာကနေဖြစ်တယ်။ မြန်မာစစ်သား မြောက်ပိုင်း ၂ သောင်းနဲ့ တောင်ပိုင်းက ၂ သောင်းစီပါတယ်။ အယုဒ္ဓယကိုသိမ်းယူတယ်။ တချိန်တည်းမှာ တရုပ်ကလာတိုက်လာတယ်။ စယမ်ဘုရင်က စစ်ပြေငြိမ်းလိုတယ်။ ဗမာဘုရင်က အပြတ်လက်နက်ခ

သတင်း = နေပြည်တော်၊ ရန်ကုန်နှင့် မန္တလေးမြို့တို့မှာ အိမ်အရောက်ပို့စနစ်ဖြင့် ပေါ်ဆန်းဆန်များကို ရောင်းချပေးမယ် မြို့သားတွေ ဆန်စားကြတော့မည်။ ဒီသတင်းမထွက်ခင်က ဘာစားနေကြသည် မသိ။ မဆလ ခေတ်က အိမ်ထောင်စုတိုင်း ဆန်ဝယ်ခွင့်စာအုပ်ရှိရသည်။ အထွက်တိုးလုပ်၊ ရာကျော်စပါးလုပ်သည်။ သ/မ ဆန် စားမဖြစ်။ လုပ်သားပြည်သူ့နေ့စဉ်မှာတော့ ၅ နှစ်စီမံကိန်းတွေ နေ့စဉ် အောင်မြင်နေသည်။ အဆံမပါတဲ့ အမြောက်။ ၁၉၈၈ နှစ်စ်ကတည်းက ဆန်ဝယ်မရလို့ အညာမှာတော့ ဂျုံယိုစတုဒိသာလုပ်ရသည်။ တောင်ပေါ်မှာ ကြွေးဥ တူးစားကြရသည်။ ပြည်ပပို့တဲ့ ဆန်သင်္ဘောတွေ မှာယူတဲ့တိုင်းပြည်တွေက လက်မခံလို့ ရန်ကုန်ကမ်းကိုပြန်ကပ်လာရသည်။ မြန်မာပြည်မှာ ခဲသလဲတွေ ဖေါခြင်းသောခြင်း ထွက်ပါသည်။ ဒေါက်တာတင့်ဆွေ

ကွန်မင့်တခု = သည်ဘက်မှာကတော့ ခရမ်းချဉ်သီးကို ပုထုစင်သီးလို့ နောက်ပြောင်ခေါ်ကြတယ်။ ငယ်တုံးကပါ အငြိမ့်ထဲမှာတောင် ပြက်လုံးထုတ်ကြတယ်။ ဟို အရင်က ခရမ်းချဉ်သီးဆိုတာ ကိုင်းသီးခေါ် မြေပုံသီးသာအသုံးများကြတယ်။ နောက်ပိုင်းမှ မေမြို့သီးအသုံးများတယ်။ ခရမ်းချဉ်သီးက ထုလိုက်ရင် အရည်ရွှမ်းလို့ စင်ထွက်ကုန်ရော။ အဲဒါကို ပုထုစင်(ပုထုဇဉ်)ဆိုပြီး နောက်ပြောင်ကြပါတယ်။ ကိုင်းသီးလို့ မကြာခဏ တွေ့ရတယ်။ ကိုင်းမြေမှာစိုက်တဲ့ အသီးတိုင်းကို ကိုင်းသီးလို့ခေါ်ပါတယ်။ မြစ်ရေကျသောအခါပေါ်လာသောနုန်းတင်မြေနု။ မြစ်ပေါက်ချောင်းငယ်၊ စီးသွယ်လေတိုင်း၊ ကိုင်းကားဖြင့် ပြွမ်း။ မဂ်စိုး*၇၆။ မြေအမျိုးအစားများကို လယ်ယာမြေ စီမံခန့်ခွဲရေးနှင့် စာရင်းအင်း ဦးစီးဌာန (ယခင် မြေစာရင်း)မှ စိုက်ပျိုးမြေများ - (လယ်၊ ယာ၊ ကိုင်း၊ ကျွန်း၊ ဥယျာဉ်၊ ဓနိ၊ ရော်ဘာ၊ တောင်ယာ ဟူ၍ မြေမျိုးကြီး ခုနစ်မျိုး ထပ်မံခွဲခြားထားပါသည်။ K - အစဉ်အမြဲ ကိုင်းသီးနှံ (ဆောင်းသီးနှံ) စိုက်ပျိုးသော်လည်း မြေအခြေအနေ မတည်မြဲသည့် ရေလွှမ်းမိုးလေ့ ရှိသော မြေနုများ၊ KY - ကိုင်းယာ (သို့) အစဉ်အမြဲ ကိုင်းသီးနှံများ စိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်နိုင်သည့် မြစ်၊ ချောင်း၊ ကမ်းနား(သို့) မြေ အခြေအနေ မပြောင